Ascension Preface

PRAEFATIO I DE ASCENSIONE DOMINI

De mysterio Ascensionis

Vere dignum et iustum est, aequum et salutare,

nos tibi semper et ubique gratias agere:

Domine, sancte Pater, omnipotens aeterne Deus:

Quia Dominus Iesus, Rex gloriae,

peccati triumphator et mortis,

mirantibus Angelis, ascendit (hodie) summa caelorum,

Mediator Dei et hominum, Iudex mundi Dominusque virtutum;

non ut a nostra humilitate discederet,

sed ut illic confideremus, sua membra, nos subsequi

quo ipse, caput nostrum principiumque, praecessit.

Quapropter, profusis paschalibus gaudiis,

totus in orbe terrarum mundus exsultat.

Sed et supernae virtutes atque angelicae potestates

hymnum gloriae tuae concinunt, sine fine dicentes:

:: MR p. 410; Moeller 1295.

:: MA 151/6, p. 357; MA 156/6, p. 366.

LITURGICAL ANTECEDENTS:

= MR 1970 : (p. 410) Praefatio de Ascensione Domini I (Pr)

% Ver 177 : VIIII, III.   (Pr)

Vere dignum:

qui mirantibus Angelis angelorumque principibus,

Rex gloriae, Dominusque virtutum§

resurrectionis beatae primitias,

throno maiestatis oblatas,

in tua secum dextera collocavit.

Et ideo.

% GeV 627 : LXXVIII Item in Vigilia de Pentecosten ad Missa (Pr)

Vere dignum:

per Christum Dominum nostrum.

Qui, ascendens super omnes caelos&

sedensque ad dexteram tuam,

promissum Spiritum Sanctum in filios adoptionis effudit.

Unde laetantes inter altaria tua, Domine virtutum,

hostias tibi laudis offerimus.

Per Christum Dominum. Quem laudant.

% Ver 202 : X, I. In Pentecosten ascendentibus a Fonte (Pr):

Vere dignum:

Qui, ascendit super omnes caelos&

sedensque ad dexteram tuam,

promissum Spiritum Sanctum in filios adoptionis effudit.

Unde laetantes inter altaria tua, Domine virtutum,

hostias tibi laudis offerimus.

% Ver 176 : VIIII, II.   (Pr):

Vere dignum:

iusta enim nobis exultatione

laetandum est inter gaudia festivitatis hodiernae,

quia in caelos ascensio Mediatoris Dei et hominum,&

hominis Iesu Christi,

a nostra non est humilitate discessio,§&

dum et in ea gloria, quam tecum semper habuit,

et in ea natura est, quam suam fecit ex nobis:

ac sic homo dignatus exsistere est,

ut et nos divinitatis suae tribueret esse participes.

Propterea.

% GeV 634 : I,  LXXVIIII. Item aliter in Vigilia Pentecosten (Pr):

Vere dignum:

qui sacramentum paschale consummans,

quibus, per Unigeniti tui consortium,

filios adoptionis esse tribuisti,

per Spiritum Sanctum largiris dona gratiarum;

et suae coheredibus redemptoris

iam nunc supernae pignos hereditatis impendis,

ut tanto se certius ad eam confidant esse venturos,&

quanto in eius participationem proficerent.

Propterea.

% Sup 1614 : In Sabbato Pentecosten (Pr):

VD aeterne Deus.

Qui sacramentum paschale consummans,

quibus, per Unigeniti tui consortium,

filios adoptionis esse tribuisti,

per Spiritum Sanctum largiris dona gratiarum;

et suae coheredibus redemptoris

iam nunc supernae pignos hereditatis impendis,

ut tanto se certius ad eum confidant esse venturos,&

quanto se sciunt ab eo redemptos,

et Sancti Spiritus infusione ditatos.

Et ideo cum angelis.

% Ver 183 : VIIII, VI.   Item alia (Or):

Da, quaesumus, omnipotens Deus,

illo subsequi tuorum membra fidelium,

quo caput nostrum principiumque praecessit.+

Per.

:: See also Leo Magnus, Sermo 73, 4 (PL 54, 396), below.

:: No clear Ambrosian  parallels in preface form

BIBLICAL CONTEXT:

Ps 23, 7-10:

Attollite portas, principes, vestras, et elevamini portae aeternales, et introibit rex gloriae. Quis est iste rex gloriae? Dominus fortis et potens, Dominus potens in proelio. Attollite portas, principes, vestras, et elevamini portae aeternales, et introibit rex gloriae ? Quis est iste rex gloriae? Dominus virtutum est ipse rex gloriae.

Ps 45, 8:

Dominus virtutum nobiscum, susceptor noster Deus Iacob.

Ps 83, 13:

Non privabit eos bonis qui ambulant in innocentia. Dominus virtutum, beatus homo qui sperat in te.

Io 14, 2:

In domo Patris mei mansiones multae sunt. Si quo minus dixissem vobis, quia vado parare vobis locum.

Act 1, 9-11:

Et cum haec dixisset, videntibus illis, elevatus est, et nubes suscepit eum ab oculis eorum. Cumque intuerentur in caelum euntem illum, ecce duo viri adstiterunt iuxta illos in vestibus albis: qui et dixerunt: Viri Galilaei, quid statis aspicientes in caelum? Hic Iesus, qui adsumptus est a vobis in caelum sic veniet quemadmodum vidistis eum euntem in caelum.

Act 5, 31:

Hunc principem et salvatorem Deus exaltavit in dextera sua, ad dandam poenitentiam Israeli, et remissionem peccatorum.

Eph 1, 22:

Et omnia subiecit sub pedibus eius et ipsum dedit caput supra omnem Ecclesiam, quae est corpus ipsius et plenitudo eius, qui omnia in omnibus adimpletur.

Eph 2, 4-6:

Deus, qui dives est in misericordia, propter nimiam caritatem suam, qua dilexit nos, et cum essemus mortui peccatis, convivificavit nos, Christo (gratia estis salvati) et conresuscitavit et consedere fecit in caelestibus in Christo Iesu.

Eph 4, 15:

Veritatem autem facientes in caritate crescamus in illo per omnia, qui est caput Christus.

Eph 5, 23:

Christus caput est Ecclesiae, ipse salvator corporis eius.

Eph 5, 29-30:

Nemo enim unquam carnem suam odio habuit, sed nutrit et fovet eam, sicut et Christus Ecclesiam: quia membra sumus corporis eius, de carne eius et de ossibus eius.

Col 1, 18:

Et ipse est caput corpus Ecclesiae, qui est principium, primogenitus ex mortuis, ut sit in omnibus ipse primatum tenens.

1 Tim 2, 5:

Unus enim Deus, unus et mediator Dei et hominum homo Christus Iesus, qui dedit redemptionem semetipsum pro omnibus testimonium temporibus suis.

1 Tim 3, 14-16:

Haec tibi scribo <...> ut scias quomodo oporteat te in domo Dei conversari, quae est ecclesia Dei vivi, columna et firmamentum veritatis. Et manifeste magnum est pietatis sacramentum, quod manifestum est in carne, iustificatum est in spiritu, apparuit angelis, praedicatum est gentibus, creditum est in mundo, assumptum est in gloria.

Heb 10, 12-14:

Christus, una pro peccatis oblata hostia, in sempiternum consedit in dextera Dei, de cetero exspectans, donec ponantur inimici eius scabellum pedum eius; una enim oblatione consummavit in sempiternum eos, qui sanctificantur.

Heb 12, 22-24:

Sed accessistis ad Sion montem et civitatem Dei viventis, Ierusalem caelestem et multorum milium angelorum frequentiam et ecclesiam primitivorum, qui conscripti sunt in caelis et iudicem omnium Deum spiritus iustorum perfectorum et testamenti mediatorem Iesum et sanguis aspersionem melius loquentem quam Abel.

Iac 4, 12:

Unus est legislator et iudex, qui potest perdere et liberare.

1 Pet 1, 3-5:

Benedictus Deus et Pater Domini nostri Iesu Christi, qui secundum misericordiam suam magnam regeneravit nos in spem vivam, per resurrectionem Iesu Christi ex mortuis, in hereditatem incorruptibilem et incontaminatam, et immarcescibilem, conservatam in caelis in vobis, qui in virtute Dei custodimini per fidem in salutem, paratam revelari in tempore novissimo.

1 Pet 3, 18, 21-22:

Christus semel pro peccatis passus est, iustus pro iniustis, ut nos offeret Deo, mortificatus quidem carne, vivificatus autem Spiritu. <...> Quod et vos nunc similis formae salvos facit baptisma, sed conscientiae bonae interrogatio in Deum per resurrectionem Iesu Christi, qui est in dextera Dei <...> profectus in caelum, subiectis sibi angelis, et potestatibus, et virtutibus.

1 Pet 5, 10:

Deus autem omnis gratiae, qui vocavit nos in aeternam suam gloriam in Christo Iesu, modicum passos ipse perficiet, confirmabit solidabitque.

Apoc 19, 16:

Et habet in vestimento et in femore suo scriptum: Rex regum et Dominus dominantium.

Apoc 22, 13:

Ego sum Alpha et Omega, primus et novissimus, principium et finis.

PATRISTIC WITNESS:

Augustinus, Sermo 45, 5 (CCL 41, 549):

Ergo unum voluit esse hominem Deum Christum et Ecclesiam. Ibi caput, et hic membra. Noluit resurgere cum membris, sed ante membra, ut haberent quod sperarent membra. Sed ideo mori voluit caput, ut prius resurgeret caput; prius iret in caelum caput, ut in capite suo spem haberent cetera membra, et expectarent impleri erga se quod praemissum est in capite.

Augustinus, Sermo 98 (PLS 2, 494-495):

Hodie Dominus noster Iesus Christus ascendit in caelum; ascendat cum illo cor nostrum. <...> Sicut enim ille ascendit, nec recessit a nobis, sic et nos cum illo ibi iam sumus, quamvis nondum in corpore nostro factum sit quod promittitur nobis. <...> Ille cum ibi est, etiam nobiscum est; et nos cum hic sumus, etiam cum illo sumus. <...> Descendit itaque de caelo per misericordiam, nec ascendit nisi ipse, cum et nos in ipso per gratiam. Ac per hoc non nisi Christus descendit, nec nisi Christus ascendit; non quod capitis dignitas confundatur in corpore, sed quod corporis unitas non separetur a capite.

Leo Magnus, Sermo 73, 4 (PL 54, 396):

Quia igitur Christi ascensio, nostra provectio est, et quo praecessit gloria capitis, eo spes vocatur et corporis, dignis, dilectissimi, exultemus gaudiis et pia gratiarum actione laetemur. Hodie enim non solum paradisi possessores firmati sumus, sed etiam caelorum in Christo superna penetravimus, ampliora adepti per ineffabilem Christi gratiam quam per diaboli amiseramus invidiam.

Leo Magnus, Sermo 74, 1 (PL 54, 397):

Post passionem vero, ructis mortis vinculis, quae vim suam in eum peccati erit nescius incedendo pandiderat: infirmitas in virtutem, mortalitas in aeternitatem, contumelia transivit in gloriam: quam Dominus Iesus Christus in multis manifestisque documentis (Acts 1, 3), multorum declaravit aspectibus, donec triumphum victoriae, quem reportaret a mortuis, inferret et caelis. Sicut ergo in sollemnitate paschali resurrectio Domini fuit nobis causa laetandi, ita Ascensio eius in caelos  praesentium nobis est materia gaudiorum, recolentibus illum diem et rite venerantibus, quo natura nostrae humilitatis in Christo super omnem caeli militiam super omnes ordines angelorum et ultra omnium altitudinem potestatum ad Dei Patris est provecta consessum.

Ambrosius, De Spiritu Sancto 1, 5, 66 (PL 16, 720-721):

Hoc bonum datum gratia spiritalis est, quam Dominus Iesus effudit e caelo, postquam patibulo crucis fixus, triumphales revehens evacuatae mortis exuvias, victor mortis a mortuis resurrexit, sicut habes scriptum: `Ascendens in altum captivam duxit captivitatem' <...> Quem utique quoniam pectora recipere captiva non poterant, prius Dominus Iesus captivam duxit captivitatem; ut liberis affectibus gratiae divinae munus effunderet.

Vigilius, Epistola Encyclica (PL 69, 57C):

Ut glorificationem capitis nostri totius Ecclesiae corpus aspiciens, quales primitias in capite nostro, id est in Christo Deo ac Domino, intueretur ex mortuis, tales in his qui eius membra sunt in futurae gloriae praestoletur adventum. Ipse igitur Redemptor noster sed et ad dexteram Patris, unus idemque sine confusione utriusque naturae, sine divisione personae, et ex duabus atque in duabus creditus permanensque naturis, inde venturus iudicare vivos et mortuos.

PRINCIPAL VOCABULARY:

rex gloria peccatum triumphator mors mirus angelus ascendo hodie summus caelum mediator Deus homo iudex mundus virtus humilitas discedo confido membrum subsequor caput principium praecedo